Integriteit, grensoverschrijdend gedrag, pesten, mentaal welzijn, wedstrijdvervalsing, fair play, blessurepreventie, ... Allemaal thema's die de laatste jaren meer aandacht kregen binnen onze federatie, alsook binnen de maatschappij zelf. Daarom nam Sport Vlaanderen, samen met de Vlaamse overheid, het initiatief om het decreet rond gezond en ethisch sporten om te bouwen naar een nieuw decreet dat een veilig sportklimaat moet stimuleren. Elke federatie heeft de "zorgplicht" om te voorzien in een veilige sportomgeving, zodat iedereen op een fysiek, psychisch en sociaal integere manier sport kan beoefenen. Ook onze federatie zet in om een totaalbenadering vanuit het centraal begrip "veilig sporten", met voldoende aandacht voor onderliggende thema's, en een bijzondere aandacht voor de minderjarige sporter.
Een veilig sporten beleid is niet alleen gericht op de individuele sporter, maar brengt ook verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich mee op organisatieniveau. Veilig sporten gaat dus ook over de integriteit van een federatie in haar geheel, over het integer handelen van haar medewerkers en over aandacht voor de cultuur en structuur van een organisatie (goed bestuur).
Kind(errechten)perspectief
Het belang en de bescherming van het kind en de jongere staan voorop. Het ontwikkelen van een veilig sportklimaat dat rekening houdt met leeftijd, draagkracht, behoeften, mogelijkheden en de inspraak van de minderjarige sporter staat dan ook centraal. De panathlon-verklaring over ethiek in de jeugdsport werd onderschreven door de federatie. Daarnaast zetten we via ons jeugdsportproject "Jeugdsterren" in op het thema "Geef Tieners een Stem". Dit project roept sportclubs niet alleen op om over tieners te praten, maar ook MET tieners te praten. Het doel is om jongeren actief te betrekken bij het verbeteren van hun sportervaring binnen de club. Dit project speelt in op de uitdaging waarmee veel clubs kampen: het afhaken van tieners, en daarmee het verlies van toekomstige trainers, bestuurders en vrijwilligers die essentieel zijn voor de continuïteit en groei van de club.
Verantwoordelijke veilig sporten
We zijn met zijn allen samen verantwoordelijk om een veilige sportomgeving te creëren: van het beleid zelf, over de federatie heen met zijn medewerkers en sportclubs, tot de individuele sporter zelf. Dat betekent dan ook dat we moeten samenwerken en elkaar vinden, ontmoeten en versterken. Binnen onze federatie werd daarom 1 verantwoordelijke aangeduid die verantwoordelijk is voor veilig sporten en die de volgende rollen invult:
- Aanspreekpunt voor Sport Vlaanderen en Sportieq, de erkende organisatie voor beleidsondersteuning en praktijkontwikkeling op het gebied van veilig sporten;
- Informatie en opleidingsmogelijkheden over veilig sporten verspreiden binnen de federatie en de clubs;
- Advies inwinnen bij onder meer (para)medische experten om het veiligsportenbeleid binnen de federatie uit te werken.
Binnen onze federatie werd hiervoor Dirk Lamproye aangeduid. Voor alle vragen kan je dan ook bij hem terecht, maar misschien al eens een kijkje nemen bij onze FAQ-pagina of jouw vraag al erbij staat?
Verplichtingen
Vanuit een "zorgplicht" en maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt de VTTL, steeds rekening houdend met de aard van onze sport, initiatieven die een veilig sportklimaat stimuleren. Vanuit een positieve benadering willen we aspecten die het welbevinden en de integriteit in en van onze sport versterken en bevorderen. En daarnaast willen we praktijken die afbreuk doen aan het welbevinden en de integriteit (bedreigingen) voorkomen, dit wowel in functie van de sporter als individu, als op organisatieniveau. We onderscheiden dan ook drie verschillende soorten integriteit:
- De fysieke integriteit gaat over aspecten die het lichamelijk welbevinden bevorderen of bedreigen. Hiervoor zetten we in op blessurepreventie, dopingpreventie en verantwoord trainen. Mogelijke bedreigingen hier zijn overtraining en fysiek geweld.
- De psychische integriteit richt zich op het mentale welbevinden en kent bouwstenen als motiverend coachen, gelijke speelkansen bieden, leren omgaan met winst en verlies. Mogelijke bedreigingen hierbij zijn manipulatie en pesten.
- De sociale integriteit gaat over respectvol omgaan met elkaar. Hier richten we ons op gelijke kansen, inclusie en sociaal maatschappelijk engagement. Enkele mogelijke bedreigingen hierbij zijn uitsluiting of discriminatie.
Die 3 pijlers zijn vaak onderling met elkaar verbonden. Het gaat om verschillende invalshoeken en bouwstenen (handvaten) om tot een veiliger sportklimaat te komen. Het is uiteraard niet de bedoeling dat je op alles ineens inzet, maar regelmatig aandacht hebt voor het thema "Veilig Sporten" en dat binnen al zijn facetten. Zo kun je eerst inzetten op fairplay, daarna overschakelen naar het thema pesten, en zo verder...Het is daarbij belangrijk om te kijken welke zaken binnen de eigen club een werkpunt zijn, en juist op die thema's extra in te zetten. Zonder uiteraard ook de andere thema's uit het oog te verliezen. Preventie en sensibilisering staat daarom steeds centraal binnen het veiligsportenbeleid.
De federatie zelf heeft de verplichting om initiatieven te nemen die passen in een beleid dat in het bijzonder aandacht besteedt aan sporten op een gezonde manier. Dit beleid moet dan ook volgende aspecten bevatten:
- Maatregelen en initiatieven nemen om sportspecifieke risico's te voorkomen en te remediëre, inclusief een blessurepreventiebeleid;
- Een gemotiveerde keuze die gebaseerd is op een visie over het al dan niet aanbevelen of opleggen van een sportmedisch geschiktheidsonderzoek;
- Een gemotiveerde keuze die gebaseerd is op een visie over het al dan niet toepassen van leeftijdsgrenzen
Fysiek verantwoord sporten
Sportmedisch geschiktheidsonderzoek
Sporten is gezond, maar dan moet je het uiteraard op een gezonde manier doen. Jaarlijks krijgen we als federatie gemiddeld tussen de 30 à 40 sportongevalaangiftes binnen. Letsels aan enkel (distorsie) en kuitspier/achillespees (verrekking/scheur) zijn meestfrequent, daarnaast zijn er ook een aantal letsels thv de bovenste ledematen en romp door specifieke schouderbewegingen en torsie van de romp. Deze blessures hebben uiteraard te maken met de aard van de sport en de bewegingen die erbij horen. Samen met dokter Luc Buysse volgen we jaarlijks de sportongevalaangiftes op en doen we eventuele bijsturingen waar nodig. Een goede opwarming is en blijft essentieel voor alle leeftijdscategorieën.
Met zo'n 9.000 aangesloten leden is het aantal sportongevallen heel beperkt. Vanuit de federatie wordt dan ook een sportmedisch geschiktheidsonderzoek niet verplicht opgelegd aan de leden. De Vlaamse Aanbeveling voor Sportmedisch Onderzoek (VASO) heeft wel een vragenlijst opgemaakt die vrij in te vullen is voor iedereen. Na het invullen van deze vragenlijst krijg je dan een aanbeveling om een sportmedisch geschiktheidsonderzoek al dan niet uit te voeren, op basis van de zelf ingevulde info. Deze vragenlijst vind je hier terug.
Onze aanbeveling is om die vragenlijst te laten invullen door/voor volgende doelgroepen:
- Personen die een eerste keer aansluiten;
- Jeugdspelers die de leeftijd van 12 jaar en 16 jaar hebben bereikt;
- Personen die na 2 jaar onderbreking opnieuw wensen te sporten;
- Personen vanaf de leeftijd van 50 jaar wordt aangeraden om deze vragenlijst elke 4 jaar in te vullen;
- Personen die terugkomen na een blessure;
- Personen die regelmatig last hebben van kwaaltjes;
- Personen die op heel intensieve basis (4 à 5 keer per week) sporten wordt aangeraden om deze vragenlijst elke 2 jaar in te vullen.
Spelers die in de topsportkern opgenomen zijn bij Topsport Vlaanderen ondergaan jaarlijks een sportmedisch geschiktheidsonderzoek. Zij worden daarnaast zowel fysiek als mentaal begeleid door onze experten.
Info rond blessurepreventie
Van een te snelle opwarming of cool-down tot balletjes oprapen op een verkeerde manier: blessures liggen altijd op de loer. Des te meer bij veteranenspelers, waarbij de spiermassa stelselmatig afbouwt doorheen de jaren en de kans op sportletsels daardoor vergroot. Daarom hebben we enkele tips & tricks gebundeld om ervoor te zorgen dat je zorgeloos kunt trainen of training kunt geven.
Dat betekent natuurlijk niet dat het belang van een correcte opwarming en cool-down enkel bij senioren van toepassing is! Jong geleerd is oud gedaan, dus ook voor de jongere spelers hebben we heel wat oefentips en -materiaal. Meer over gericht en verantwoord training geven aan doelgroepen zoals benjamins, jeugdspelers van andere leeftijden, 55-plussers en G-sporters vind je op onze doelgroepenwebsite.
Met Get Fit 2 Sport voorziet Sportieq jullie clubs, kinés, trainers ... van een online tool met meer dan 800 blessurepreventie-oefeningen. Uitzonderlijk kun je heel de maand november 2025 een jaarabonnement nemen aan de verlaagde prijs van €19,99 per jaar.
Ethisch verantwoord sporten
Voor alle vragen met betrekking tot Ethisch Verantwoord Sporten kun je terecht bij de Federatie-API (aanspreekpunt Integriteit). In iedere club moet een verantwoordelijke club-API aangeduid zijn. Het is de taak van het aanspreekpunt van de VTTL om die verantwoordelijken met raad en daad bij te staan.
De VTTL zet ook haar schouders onder initiatieven van de Vlaamse Overheid om pesten in verenigingen te bestrijden. Zo communiceren we elk jaar over de campagnes van Kies Kleur Tegen Pesten en geven we sporadisch tips & tricks over hoe een veilige clubomgeving te creëren.
Lees hier alles over ethisch verantwoord sporten.
Interessante links
Website fairplay (+ gedragscodes en toolkit): Fairplay | Vlaamse Tafeltennisliga
Tips fairplay: Fair-Play | Vlaamse Tafeltennisliga
Website doping en sport: Doping en Sport | Vlaamse Tafeltennisliga
Anti-pestbeleid sport (+ bouwstenen): Sport – Wij Pestvrij
Website gezond sporten: Gezondsporten.be - Sport Vlaanderen
Sportieq: Gezond Sporten - Sportieq - Gezond Sporten
Meldpunt seksueel misbruik: Home - Meldpunt Misbruik
Meldpunt 1712: Ethiek in de Sport | Vlaamse Tafeltennisliga
Grenswijs (beleid rond agressie, pesten en grensoverschrijdend gedrag): Grenswijs
Sport met grenzen (vlaggensyteem): Sport met grenzen: vlaggensysteem - Sportieq
